OPEN BRIEF
Persoonlijk – in handen van de minister
Minister voor Rechtsbescherming, dhr. S. Dekker
Ministerie van Justitie en Veiligheid
Postbus 20301
2500 EH Den Haag
Programmateam rechtsbijstand
E: programmarb@minvenj.nl
cc. Tweede Kamer der Staten-Generaal
E cie.jv@tweedekamer.nl
Betreft: BOYCOT REDESIGN
Datum: 25 juni 2018
Geachte heer Dekker,
Het water staat de sociale advocatuur aan de lippen. Wij zijn al jaren afwisselend
participant en toeschouwer van beleidsinitiatieven, onderzoeken en weer nieuwe
rapportages met als doel de gesubsidieerde rechtsbijstand te hervormen. Begrijp
ons goed, wij zijn daar niet op tegen en hebben tot nu toe loyaal op elk verzoek
gereageerd, meegedacht en geschreven.
In maart dit jaar zijn wij opnieuw gevraagd te participeren in een werkgroep van uw
ministerie en opnieuw lijkt het wiel te moeten worden uitgevonden. Bijna 10 jaar
zijn wij met u en uw voorgangers in gesprek, vele suggesties, oplossingen en
onderzoeken later heeft uw ministerie nog steeds geen begin gemaakt om op korte
termijn iets te doen aan de urgente problemen in het huidige stelsel. U werkt aan
een beleidsvisie voor 2025 terwijl de sociale advocatuur kapot wordt bezuinigd en
binnen enkele jaren – nog vóór 2025 - dreigt te verdwijnen als er niet snel wordt
ingegrepen.
Op 15 mei presenteerde de VSAN het manifest “Red de rechtshulp” (zie bijlage),
met daarin wederom de oproep aan u om eerst werk te maken van het achterstallig
onderhoud en daarna pas de rest van het huis te verbouwen. De VSAN heeft die dag
verder overleg met u en uw ministerie opgeschort zolang er niet eerst gesproken
wordt over een korte termijnoplossing voor het nijpende financieringstekort dat nu
al jarenlang wordt afgewenteld op de sociale advocatuur. In antwoord op de vraag:
wat vindt u ervan dat advocaten zeggen dat de huidige vergoeding in toevoegzaken
zo laag is dat rechtsbijstandverlening aan minvermogenden ernstig bemoeilijkt
wordt, verklaart u tijdens het Gerbrandydebat op 6 juni jl.: “daar hebben advocaten
een punt”. Tijdens dit debat gaf u voorts aan: “ik ga graag met advocaten in gesprek
hierover”.
Helaas mochten wij van u nog geen uitnodiging ontvangen voor een dergelijk
gesprek. Wel ontvingen we een uitnodiging voor deelname aan de conferentie op
25 juni waar gesproken wordt over het stelsel in 2025. Wederom alleen aandacht
voor de lange termijn en geen enkel initiatief om het huidige stelsel overeind te
houden op korte termijn.
Na jaren politiek heen en weer geslinger van kabinet naar kabinet, van
staatssecretaris naar minister, voelen wij ons gedold!
Daarom deze open brief en oproep om nu eens geen nieuw beleid te bedenken
maar vooraleerst ruimhartig achterstallig onderhoud te plegen. Sociaal advocaten
zijn hardwerkende ondernemers maar verdienen zo weinig aan zoveel werk – het is
u ruimschoots bekend – dat het voor ons niet doenlijk is tijd vrij te maken voor
telkens weer nieuwe beleidsinitiatieven, werkgroepen en onderzoeken. Het spijt
ons zeer maar uit nood geboren hebben wij besloten tot de BOYCOT van de
REDESIGN. Het dak boven ons hoofd is zo lek als een mandje en wij rennen ons rot
om overal emmertjes te plaatsen, te legen en weer opnieuw te plaatsen.
Wij roepen al onze vakgenoten en organisatie op ons Manifest “Red de Rechtshulp”
te ondersteunen (zie bijlage). Het eerste gesprek dat wij nu met u willen voeren
moet één onderwerp bevatten. Hoe denkt de minister het aantal uren per
toevoeging en het uurtarief zelf in overeenstemming te brengen met de
werkelijkheid. Hoe wordt het nijpende vergoedingentekort aangepakt zodat
advocaten weer normaal hun werk kunnen doen?
Voor niets gaat de zon op, sociaal advocaten staan met de zon op voor bijna niets.
Wij komen graag overleggen over bovenstaande oproep: first things first, zoals de
Engelsen het zo treffend kunnen zeggen.
Hoogachtend,
namens het bestuur van de VSAN,
E.R. Jonkman
Bijlagen:
- VSAN-manifest “Red de Rechtshulp”
Toelichting
1. De puntenvergoedingen per zaak zijn sinds 2000 niet meer gestegen.
2. Het rapport-Van der Meer laat zien dat in 87% van de zaaksoorten door
advocaten meer wordt gewerkt dan wordt vergoedt.
3. Bij de 24 meest voorkomende zaaksoorten, waaraan gemiddeld 10,4 uur per
zaak wordt besteed, blijft er per zaak 2,9 uur onbetaald: dat is 28%. In het ergste
geval loopt dat percentage van onbetaalde uren op tot 50%, bij
echtscheidingszaken bijvoorbeeld.
4. Daar komt bij dat het uurtarief per toevoegingszaak in 2015 is verlaagd en
sindsdien is bevroren t/m 2018.
5. In 2006 kwam nog 53 % van de bevolking in aanmerking voor gefinancierde
rechtsbijstand. Dat was in 2011 teruggelopen tot 36% van de bevolking vanwege
toen al genomen maatregelen.
6. In 2009 is al € 50 miljoen bezuinigd. In 2010 kwam daar nog eens € 50 miljoen
overheen.
7. Oud-staatssecretaris Teeven wilde in 2013 nog eens € 100 miljoen per jaar
bezuinigen. Dat werd € 85 miljoen per jaar. De eerste structurele € 25 miljoen
per jaar is al ingevoerd per 1 februari 2015 bij AMVB.
Wij willen u – ten overvloede - nog eens wijzen op de ronduit aanmatigende
uitspraak van mr. Teeven in de Groene Amsterdammer nr. 20 van 17 mei 2017:
‘Verdere verstrenging van het strafrecht zat er nu niet meer in’, zegt Teeven. ‘Toen
heb ik me toegelegd op de bezuiniging op de advocatuur. Het is een andere manier
om hetzelfde effect te bereiken. Als je aan een advocaat niet al te veel tijd geeft om
aan een verdachte te besteden, dan wordt het ook niet zo veel, die verdediging.’
Als de VVD en dit Kabinet ook de verdediging van burgers serieus wil nemen dan
wordt het de hoogste tijd hier werk van te maken. De VSAN heeft ondanks de
bezuinigingen en ondanks de mogelijke intenties van u en de uwen steeds
medewerking verleend aan allerhande kopje koffiegesprekken, project Significant
en andere werkgroepen om deze ook te informeren over wat er nu werkelijk
gebeurt op de werkvloer van de sociale advocatuur.
Advocaten in het stelsel kampen met de gevolgen van de jarenlange bezuinigingen
op de rechtsbijstand:
8. Personeel wordt ontslagen.
9. Opleiding van afgestudeerde juristen in de sociale advocatuur vindt nauwelijks
nog plaats.
10. Moeilijke tijdrovende zaken waarvoor bij uitstek de hulp van een
gespecialiseerde advocaat nodig is, worden steeds vaker niet meer in
behandeling genomen omdat het simpelweg financieel niet meer is op te
brengen.
De rechtzoekende is de dupe.
Er zijn advocaten met een inkomen op bijstandsniveau, ook in het rapport-Van der
Meer wordt erover geschreven. Het fatsoenlijk uitvoeren van een rechtshulptaak
wordt zo onmogelijk. De noodklok hierover is herhaaldelijk geluid. Hoe lang moet
dit zo doorgaan? In 2025 is het te laat.
De Commissie Van der Meer concludeerde onder meer dat de sociaal advocaten
schromelijk worden onderbetaald, namelijk 127 miljoen per jaar en dat er sprake is
van ernstig achterstallig onderhoud aan het stelsel van gefinancierde rechtsbijstand
en deed aanbevelingen de houtrot tegen te gaan. Met andere woorden, wij doen
ons werk zo goed en kwaad als dat gaat en de overheid betaalt ons 127 miljoen euro
per jaar niet voor onze werkzaamheden die we moeten doen.
Praten tot je een ons weegt lost het acute probleem niet op: niet alleen staan sociaal
advocaten nog steeds op de nullijn tot 2019 met een bloeiende economie, maar
erger: de rechtzoekende blijft steeds vaker verstoken van goede rechtsbijstand.